«Compro ouro»Flores de papel

A finais dos noventa fun a un recital de Manuel Rivas. Antes só puidera escoitalo nunha gravación e xulgueino un tipo extravagante, ao velo entrar na sala cunha póla florida de toxo na man. Dixo que a apañara a carón da estrada, de camiño en coche cara a Compostela. Deixouna sobre o atril, no que colocara os textos, e mantívoa ergueita mentres recitaba os versos finais do último poema: «A min custoume algún traballo dicir sen respirar/ que había plantas monocotiledóneas/ pero non din sabido de que familia era,/ se é que a tiña,/ o toxo que douraba os montes de Galicia».

Desde aquela, cada primavera, mentres conduzo e miro as montañas douradas polos alecríns, eses versos bátenme na mente como percuten as augas aqueles luceiros degolados que se desangran de ouro no mar, dos que me falaba Manuel Antonio, e que conseguín ver desde o porto de Burela. Cando vivía alí a burbulla do ouro estaba no seu apoxeo. Era raro o día no que non me deixaban no parabrisas do coche un anuncio dalgún negocio de compra-venda do vil metal.

Algunha fin de semana facía o traxecto de regreso a Outes, cando a tarde comezaba a morrer; mentres as rodas roían o asfalto, o disco solar ía pacendo os cumes coroados de toxos arnais en flor, bañados nesa cor amarelenta que escolle a natureza, e soñaba que baixo a terra daqueles chans durmía o guerreiro que un día portara o torque de Burela.

Moitos haberá que soñen con fundir eses mil oitocentos doce gramos de vinte e tres quilates. Podería ser unha das secuencias que narra William Burroughs en The Last Words of Dutch Schultz para contar a historia deste gángster neoiorquino. Unha das miñas preferidas é aquela onde fai unha transición desde o derrubamento do mercado de valores de 1929 á escavación na tumba de Tutankhamon, cando un arqueólogo traduce a inscrición da entrada: «A morte estenderá as súas ás de andoriña sobre os que ousen tocar as tumbas dos faraóns…».

Aos gángsters non lles importa nin o sono dos mortos nin o sufrimento dos vivos. Volverán os tupidos toxos os nosos montes dourar, e outra vez á tarde, aínda máis fermosas, as súas chorimas brillarán; pero aqueloutro ouro que levaron tantos magnates mangantes, facéndonos tremer e caer, como bágoas do día… ese… non volverá!