Letras de esperanza e de consolo

Sen embargo o ton é sempre o de dous amigos que se reencontran cunha aperta en cada misiva. Ten un gran simbolismo que eses vencellos que teceron o moderno galeguismo estean depositados na sede da soberanía do pobo galego, nunha Cámara que debe ser lugar de encontro das sensibilidades que conviven no noso país . O galeguismo era tan amplo e tan pouco excluínte que nel tiñan acomodo o propio Carvalho Calero, Ramón Otero Pedrayo, Ramón Piñeiro, Fernández del Riego, Álvarez Blázquez e un amplo etcétera que comprende a maioría dos que Luis Seoane chamou os «heroes calados» de Galicia, traballadores na sombra a prol desa comunidade que cristalizou nunha democracia parlamentaria na que os galegos conxugan a liberdade, a igualdade e a fraternidade.

Os nexos de unión entre aqueles persoeiros eran Galicia e a lingua galega. Concibían unha Galicia de todos cunha lingua de todos , e teimaban para que o idioma máis xenuíno dos galegos servira para aproximalos aínda máis. Albiscaban no rexurdimento do idioma un resorte esencial para a recuperación integral do pobo galego. A andaina democrática de Galicia discorre en paralelo coa recuperación da identidade lingüística, de acordo cun modelo moi noso que procura sempre a integración e a conformación dunha comunidade cordial na que non existen valados de ningún tipo.

Hoxe non hai galego que considere que a lingua que celebramos o 17 de Maio é algo alleo. Pode ser un falante habitual ou máis ocasional, pero o sentimento de que o idioma forma parte da idiosincrasia máis fonda é algo xeneralizado. Sen el perderiamos esa parte esencial do país que consiste en interpretar o mundo segundo os nosos códigos .

Co galego aportamos a nosa propia perspectiva á cultura universal, e ademais facemos máis forte a nosa cohesión, patente nestas semanas de obrigado confinamento. Nesta proba que o noso país se esforza en superar pouco a pouco, e coas imprescindibles cautelas, esa cohesión demostrou ser moi consistente. Os «heroes calados» xurdiron de novo e falaron con conductas admirables que nos fan sentir aínda máis orgullosos do que somos.

Nesta experiencia que estamos a vivir as palabras foron fundamentais. As letras galegas son a nosa canle para transmitirnos nestes días esperanza, consolo e solidariedade. Demostrouse de novo o acerto de Carlos Casares cando define a Galicia como un país de palabras , palabras que aloumiñan e palabras que nos prestan afouteza nos momentos de incerteza.

As letras e as palabras galegas foron a materia prima de Ricardo Carvalho Calero, ao que Darío Villanueva considera o gran polímata galego. Poeta, filólogo, pedagogo, participante na redacción do Estatuto de Galicia do 1936, e tamén perseguido, prisioneiro e represaliado. A palabra foi a gran ferramenta de don Ricardo, e con ela quixo construír unha nova ponte coa comunidade irmá da outra beira do Miño. Polémicas lingüísticas aparte, Carvalho Calero axudou a facernos entender a importancia de non romper os vencellos coa lusofonía , hoxe felizmente fortalecidos grazas a diferentes iniciativas que acadaron un amplo respaldo en Galicia.

Celebramos neste 17 de Maio a un home que axudou a construír a nosa comunidade mediante o cultivo apaixonado da lingua . En boa medida Galicia é herdeira de quen foi o primeiro catedrático de Lingüística e Literatura Galega da universidade galega, marcando así un fito na reivindicación da nosa fala.

Dos «heroes calados» pasamos a unha comunidade de falantes que ten no idioma galego un medio para comunicarse, unirse e relacionarse con outras culturas. As palabras de aquelas cartas que hoxe descansan no Parlamento de Galicia son un patrimonio común dos galegos que ten vocación de futuro . Queda pendente unha celebración máis intensa da súa figura, que hoxe non é posible. Pero de seguro que algún día a faremos.

Bo Día das Letras Galegas.